Kinh nghiệm xây dựng hầm Biogas - V.A.C Vi Na

Kinh nghiệm xây dựng hầm Biogas - V.A.C Vi Na

Tiện đây xin tặng các bạn 1 sưu tầm áp dụng thực tế & có thể Fổ biến đại trà tại VN (nhất là các nhà nông có chăn nuôi lợn, trâu, bò ):

Báo nông nghiệp số 34 ra ngày 17/2/2004 Kinh nghiệm xây dựng hầm Biogas - V.A.C Vi Na

Trần Thế Long

Những năm gần đây ở huyện Thanh Thủy (Phú Thọ) nói chung, ở xã Đoan Hạ nói riêng, kinh tế phát triển khá, nên việc chăn nuôi cũng được phát triển mạnh, nhất là đàn lợn. Nhưng đã để lại ô nhiễm môi trường do chất thải của phân lợn khá trầm trọng, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và cũng gây ra nhiều dịch bệnh cho gia súc, gia cầm.

ở địa phương đã có một số mô hình làm hầm khí Biogas theo kiểu của Trung Quốc (hình thể như cái chum), hầm của Côlumbia (xây như cái giếng khơi, có nắp hình vòm cầu). Những mô hình này thành công ít, thất bại nhiều với lý do, hai mẫu trên bản vẽ thiết kế phức tạp, áp lực gas ở các loại hầm này rất lớn, chỉ cần một lỗ hở nhỏ, một vết nứt nhỏ, có thể làm cho gas thất thoát hoàn toàn đòi hỏi kỹ thuật xây dựng phải có độ chính xác cao. Trong khi đó trình độ thợ xây dựng hầm ở nông thôn còn rất hạn chế.

Đầu năm 2003, anh Phạm Xuân Thư, Bí thư đoàn thanh niên xã Đoan Hạ đã nhờ một người quen ở tỉnh Hòa Bình, đã xây dựng thành công nhiều hầm khí Biogas V.A.C Vi Na (của Hội Làm vườn Việt Nam) về xây dựng giúp cho gia đình. Kết quả hầm, bếp gas hoạt động tốt. Học tập hầm của anh thư, 6 hộ khác làm theo, cả 6 hầm đó hoạt động rất tốt.

Sau đây xin trao đổi kinh nghiệm làm hầm Biogas V.A.C Vi Na:

- Chuẩn bị vật tư cho hầm có thểtích 7m3.

Gạch chỉ đặc 1.500 viên, xi măng 800kg; cát vàng 2m3, sỏi 0,5m3, thép xây đựng phi 6mm - 30kg, túi dự trữ gas thể tích 1,8m3 2 túi, ống nhựa dẫn gas tùy thuộc, trung bình 15m trở lên, mỗi ngăn chuồng lợn 2 ống Si Pông, ống kẽm phi 24mm hoặc 27mm, dài 1m để đổ liền trên tấm bê tông, một số khớp nối hình chữ V, chữ T, 4 van khóa, một số phụ kiện khác, bếp gas Vi Na 2 cái.

- Cấu tạo hầm khí Biogas Vi Na - hầm phân hủy có thể xây trong lòng chuồng lợn, chuồng trâu, bò hoặc bên ngoài chuồng, có hình khối hộp chữ nhật, đào sâu vào lòng đất với chiều rộng 1,5m, chiều cao 1,6m, chiều dài tùy thuộc vào thể tích hầm phân hủy, bể được xây bằng gạch chỉ đặc với vữa xi măng, cát vàng. Dưới đáy khi đào xong có thể dùng gạch củ đậu đầm một lượt, rồi đổ bê tông cốt thép dày 7 - 10cm, xây tường 10 xung quanh (ngâm gạch trước khi xây). Những chỗ dự kiến để ống Si Pông chừa để lại 4 hàng gạch rộng khoảng 20cm, chỗ để ống nhựa qua bể thải, để chừa rộng 20cm, cách mặt gạch giáp mặt dưới của tấm bê tông 30cm. Sau đó dùng vữa xi, cát vàng với tỷ lệ 1 - 3 trát dày 1cm, trát sau 2 tiếng lại trát lại lần 2, rồi dùng bay sắt đánh màu bằng xi nguyên chất, trừ khoảng 10cm mép tường trên giáp nắp bê tông hầm, để sau này bắt gờ, tường khô làm cốt pha gọn trong tường bể, không nên để lỗ giáo đổ bê tông cốt thép nắp hầm trên dày 10cm liền khối, khi đổ bê tông nhớ đặt luôn ống kẽm phi 24 hoặc 27mm ở chỗ đã định, sau này đưa gas từ hầm lên túi gas, để lại một lỗ thăm góc tấm bê tông với kích thước 60cm x 60cm, rồi đổ nắp đậy lỗ thăm đó hình vuông, với kích thước 70cm x 70cm cùng mác với bê tông nắp hầm, có quai để tiện nhấc lên xuống. Sau khi bắt gờ giữa tường và tấm bê tông, quét thêm một nước xi đặc rồi lắp các ống Si Pông bằng sành, sứ (chú ý để đỉnh cao của ống Si Pông giáp mặt dưới tấm bê tông nắp hầm, dùng vữa xi măng, cát chèn thật kỹ, mỗi cửa nên để 2 ống Si Pông, đặt ống nhựa nước thừa từ hầm phân hủy ra bể thải dùng ống nhựa Tiền Phong phi 90mm, hình thước thợ, một chiều cắm xuống hố phân hủy dài 45cm, chiều sang bể thải 80cm (chú ý để ống nhựa ra bể thải cách mặt dưới của bê tông nắp hầm 30cm). Bể thải nằm giáp bể phân hủy, nước bể thải bao giờ cũng phải thấp hơn ống nhựa đầu ra, nối ống nhựa phi 24mm hoặc 27mm với ống kẽm vào túi gas dự trữ bằng túi nilon dầy, dùng dây chun dài, khỏe buộc thật kỹ cả đầu vào và đầu ra, treo túi lơ lửng trong chuồng lợn. Từ đầu ra vào bếp nên dùng ống nhựa phi 24mm, sau túi dự trữ gas nên làm một khớp nối hình chữ T nối với một đoạn ống phi 21 mm, dài khoảng 20cm cho vào một cái chai bia nhựa màu trắng, đổ nước ngập đoạn ống khoảng 5cm, làm van an toàn, đề phòng túi chứa gas quá dư thừa ga sả ra đó, trước khi gas đến bếp, lắp một cái quạt điện có tác dụng vừa hút vừa thổi vào bếp. Nếu mất điện dùng pin đại hoặc đèn nạp điện chạy thay cũng được, trong mỗi gia đình nên lắp 2 bếp gas...
Kỹ thuật vận hành và sử dụng hầm, bếp (BIOGAS)
Để bổ sung những kiến thức cơ bản nhất trong quá trình sử dụng hầm và bếp biogas, chúng tôi có tham khảo một số giải pháp kỹ thuật của Trung tâm Năng suất Việt Nam, nhằm giúp bà con sử dụng có hiệu quả hơn.

I. Hầm biogas.Sau khi được xây xong theo đúng quy trình kỹ thuật, kiểm tra độ kín và được phép đưa vào sử dụng, cần đảm bảo các yêu cầu sau: - Nguồn phân, nước phân sử dụng không pha trộn các hoá chất.- Phân thải cần phải được nạp đều đặn hàng ngày.- Lượng phân: 0,1m3 - 0,15m3 ứng với 1m3 mặt hầm.- Định kỳ 6 tháng vét bã trên áp lực một hầm, 5 năm vét bã trong tầng chứa gas và 10 năm vét hầm một lần.
Cách vét bã tầng áp lực (gồm hai cách)Cách 1: Múc hết bã nổi trên tầng áp lực, xả gas cho nước tụt về hầm để trơ vòm hầm. Tiếp theo, nút đầu ống lấy gas lại. Sau 6 đến 12 giờ, hầm sẽ phát sinh lượng gas tốt.Cách 2: Bơm khí vào hầm (qua ống nạp phân) cho đến khi khí thoát qua chân cống trào, xả cho nước tụt về hầm, vét bã trên vòm. Sau khi hoàn thành các công đoạn nói trên, bà con tiến hành bơm nước vào ngập vòm để đẩy không khí trong hầm ra ngoài, nút đầu cống lấy gas lại. Sau 6 - 12 giờ, lượng gas sẽ phát sinh đủ.

Cách vét bã trong hầm chứa gas.Mặc dù hầm tự động thải bã, nhưng không hoàn toàn hết được. Do đó, sử dụng lâu năm, bã trong hầm sẽ chiếm dần chiều cao thể tích tầng chứa gas. Khi vét, bà con cần bơm nước vào hầm cho đến khi khí dư thoát ra qua chân cống trào. Xả khí cho nước tụt về hầm, kéo cống trào lên, dùng cào răng móc hết lớp bã nổi trên bề mặt sinh khối, rồi đóng cống trào lại. Bơm nước ngập vòm, đóng đầu ống lấy gas lại. Sau 6 - 12 giờ, hầm phân huỷ sản sinh lượng gas đủ dùng.
Cách vét hầmHầm sử dụng lâu sẽ có các loại chất cặn lắng tụ làm cạn đáy hầm, làm lượng gas giảm, cần phải vét. Khi vét nên múc hết nước và bã trên tầng áp lực, dùng đòn bẩy nâng cống trào lên, dùng cào răng móc bã, vét sạch hầm, xong nạp phân vào. Nếu muốn có gas dùng ngay, thì cho 20% lượng phân cũ trở lại hầm, chú ý: không lẫn bã, đất, cát…Khi nguồn phân đã nạp vào, thấy gas cháy có ngọn lửa xanh, phân và nước trên tầng áp lực ngả màu đen, sủi bọt ít thì hầm sản xuất gas tốt. Nếu lượng gas ít thì phải thêm phân vào hầm. Nếu gas cháy ngọn lửa vàng, khó tắt lửa, nhiệt toả thấp tức là phân trên tầng còn tươi, bốc mùi thối hoặc sủi bọt nhiều do phân huỷ chậm, cần đưa phân vào hầm cho đến khi lượng gas tiếp tục tăng lên, tăng thêm nước gas sẽ cháy tốt.

II. Bếp gas.Hệ thống ống dẫn :Gas là loại khí sinh học, rất dễ gây sự ăn mòn và làm gỉ sét kim loại nhanh, nên dùng loại ống nhựa dẻo, ráp nối kín và độ bền cao. Đường kính của ống khoảng 16mm, một đầu ống ráp với đầu lấy gas, còn đầu kia ráp với phương tiện sử dụng. Trước phương tiện sử dụng có lắp một van chính để khoá hơi (dùng van nhựa cứng có đường kính 21mm).

Bếp gas: Dùng loại bếp gas công nghiệp, lỗ phun gas có đường kính 3mm, các rãnh chia lửa phải có đường kính 2mm trở lên, lỗ hút gió rộng để gas cháy tốt. Trước khi mở bếp gas, phải chú ý mở van chính, sau đó mới mở bếp từ từ cho đến khi ngửi thấy mùi gas (mùi trứng thối) châm lửa, gas bắt cháy… Nếu gas cháy chập chờn, tia lửa mất chân, nên mở lớn gas do gas còn xấu. Gas cháy ngọn lửa vàng do trong hỗn hợp gas có nhiều hơi nước hoặc đáy nồi ướt. Gas cháy tốt cho ngọn lửa xanh da trời, mở lớn không tắt.

Theo Khoa Học & Công nghệSố 5/2004 (trang 25 )